IX.Charakterystyka dwóch studentów
>>>>>>>>>>>>>strona 278
Rozdział IX
CHARAKTERYSTYKA DWÓCH STUDENTÓW
Ponieważ każdy z podrozdziałów, kończył się charakterystycznym podsumowaniem, odpowiadającym na szczegółowe pytania w nim zawarte, w tym miejscu również dokona się syntetycznej prezentacji najistotniejszych informacji, składających się na rozwiązanie całego problemu głównego części empirycznej niniejszej pracy.
Przy odpowiedzi na pytanie: „Jaki jest rzeczywisty model samokształcenia studentów?", które jest pierwszym członem tego problemu, uwaga skoncentrowana jest przede wszystkim na zadaniach dalekich, jako najistotniejszych dla proponowanego ujęcia autoedukacji.
Wszyscy badani studenci, w realizowanym przez siebie samokształceniu, kierowali się zadaniami nadrzędnymi oraz zadaniami dalekimi, które przynajmniej dla nich, były też zadaniami nowymi. Zdecydowana większość respondentów, swoje nowe cele i sposoby ich osiągania, łączyła z oczekiwaniami pozostałych ludzi lub przynajmniej nie chciała ich naruszać. Niestety, aż 12,7% respondentów kierowało się w swoim działaniu zadaniami typowo egocentrycznymi.
Z wypowiedzi badanych studentów wynika, że w trakcie stawiania, planowania i realizowania zadań dalekich, żadnego z nich nie charakteryzowała samodzielność bierna i względna. Pozwoliło to stwierdzić, iż wszyscy respondenci, biorący udział w wywiadzie wiodącym, uprawiali samokształcenie ogólne. Wśród nich jednak, samodzielność tylko 67,0% osób, można było określić jako autonomiczną lub realną. Pozostałe osoby charakteryzowała jedynie samodzielność zadowalająca.
Na uwewnętrznienie przez respondentów zadań nadrzędnych i dalekich, częściej wpływały ich własne autonomiczne postawy emocjonalne, potrzeby, zainteresowania i aspiracje, niż oddziaływania otoczenia. Z tego ostatniego największą rolę, w uwewnętrznianiu przez badanych zadań, odgrywali rodzice i nauczyciele. Dokonywali tego głównie w drodze inspirowania, prowokowania, zachęcania i mobilizowania respondentów do samodzielnego podejmowania zadań, a następnie w drodze wspomagania ich w tej autonomicznej działalności, głównie poprzez udzielanie koniecznej pomocy i psychicznego wsparcia.
>>>>>>>>>>>>>strona 279
O podejmowaniu przez badanych realizacji uwewnętrznionych zadań dalekich, decydowały dwa wiodące działania wewnątrzpodmiotowe. Pierwsze z nich, to napięcie motywacyjne do osiągnięcia efektów tych zadań, które częściej było konsekwencją, subiektywnych motywów niż chęci konstruktywnego oddziaływania na otoczenie. Napięcie to tylko u 69,0% ogółu respondentów wynikało z potrzeby dorównania do szybkiego rozwoju świata, lub(i) wywołania w swoim środowisku określonych zmian. Motywacje pozostałych badanych osób powiązane były jedynie z potrzebą dostosowania się do bieżących, codziennych wymagań otoczenia.
Drugim wiodącym działaniem wewnątrzpodmiotowym, decydującym o podejmowaniu przez badanych studentów zadań dalekich była, dokonywana na podstawie posiadanych informacji na temat siebie i otoczenia, ocena własnych i zewnętrznych możliwości oraz szans sprawnego zrealizowania tych zadań.
Zdecydowana większość, bo aż 92,0% ogółu respondentów, planowała swoje zadania. Plany 6,2% tych osób miały charakter sztywny, a plany pozostałych 93,8% osób były elastyczne. Niestety, pełną samokontrolę, samoocenę i autokorektę prowadziła jedynie 54,3% badanych studentów.
Dzięki zestawieniu uzyskanych z badań informacji można było stwierdzić, że wszyscy respondenci realizowali działanie zgodne z modelem samokształcenia ogólnego oraz, że tylko 34,3% osób spośród nich spełniało wszystkie warunki modelu samokształcenia permanentnego. Umożliwiło to oddzielenie tych osób od pozostałych 65,7% os. nie uprawiających tego rodzaju samokształcenia.
Porównanie efektów zadań uzyskiwanych przez te dwie populacje badanych, pozwoliło stwierdzić, ze na osiąganie efektów pożądanych zarówno podmiotowo jak i społecznie, w dużo większym stopniu wpływała jakość zadaniowego działania studentów uprawiających samokształcenie permanentne, niż jakość zadaniowego działania ich kolegów nie uprawiających takiego samokształcenia.
>>>>>>>>>>>>>strona 280
Dla pełnej charakterystyki rzeczywistego modelu samokształcenia studentów, przedstawiono również zakłócenia jakie się w nim pojawiają oraz proponowane (oczekiwane) przez respondentów działania, szeroko rozumianego otoczenia, uczelni i konkretnych osób, mogące te przeszkody zneutralizować.
Po syntetycznym, telegraficznym przedstawieniu rzeczywistego modelu samokształcenia studentów można dać, równie zwięzłą, odpowiedź na drugi człon problemu głównego, dotyczący zbieżności tego realnego systemu działania respondentów z teoretycznym modelem samokształcenia permanentnego. W trakcie rozważań empirycznych stwierdzono istnienie dwóch rodzajów takich zbieżności.
Pierwszy rodzaj zbieżności, to związek między modelową ilością, koniecznych do istnienia samokształcenia permanentnego warunków działania podmiotu, a rzeczywistą ilością spełniania tych warunków przez poszczególnych respondentów. Dla określenia działania każdej badanej osoby, jako samokształcenia permanentnego, niezbędne było spełnienie przez nią siedmiu warunków, odpowiadającego mu teoretycznego modelu. Takich, spełniających te wszystkie warunki, było tylko 34,3% ogółu respondentów. Zbieżność ich rzeczywistych działań z modelowymi, określono jako „pełną". Pozostali respondenci nie spełniali wszystkich koniecznych warunków zaprojektowanego modelu. Można zatem powiedzieć, że ze względu na spełnianie koniecznych warunków działania, rzeczywiste samokształcenie badanych studentów, tylko w 34,3% było w pełni zbieżne z teoretycznym modelem samokształcenia permanentnego. Samokształcenie tylu też procent respondentów określono jako „permanentne".
Drugi rodzaj omawianych zbieżności, to związek między efektywnością działań respondentów uprawiających samokształcenie permanentne, a modelowymi założeniami na ten temat. Teoretyczny model samokształcenia permanentnego wskazuje, że osoby spełniające wszystkie jego warunki, poprzez swoje działania osiągają znacznie więcej atrakcyjnych i pożądanych zarówno przez siebie, jak i społeczeństwo efektów, niż osoby nie uprawiające tego rodzaju działania.
>>>>>>>>>>>>>strona 281
 |
a/ realizuje co najmniej jedno zadanie dalekie;
b/ jego zadania mają charakter co najmniej podmiotowo nowy;
c/ jest na tyle samodzielny, że nie korzysta z niekoniecznej pomocy innych osób;
d/ planuje realizację swoich zadań dalekich;
e/ prowadzi samokontrolę, samoocenę i autokorektę swojego działania;
f/ jego cele~ sposoby ich osiągania są zgodne z interesami innych ludzi lub przynajmniej ich nie naruszają;
g/ stara się stale nadążać za szybkim rozwojem świata lub /i/ wywołać w nim określone zmiany;
h/ wyniki realizowanych przez niego zadań są identyczne z ich założeniami, lub bardzo zbliżone;
i/ nie ma w studiowaniu żadnych problemów;
j/ jego średnia za ostatni semestr;
k/ ilość aktualnie realizowanych przez niego zadań dalekich;
l/ w swoim otoczeniu wdraża co najmniej połowę rezultatów swoich zadań; .
ł/ jego działanie związane jest bardziej z uwewnętrznioną potrzebą konstruktywnego oddziaływania na otoczenie, niż z osiąganiem osobistych korzyści;
m/ efekty swoich zadań bliskich wykorzystuje bezpośrednio po ich osiągnięciu;
n/ swoje zadania realizuje systematycznie; o/aktualizuje i wykorzystuje w praktyce swoją wiedzę.
Rys. 23 Charakterystyka dwóch studentów.
>>>>>>>>>>>>>strona 282
Aby zweryfikować to założenie porównano, wynikające z przeprowadzonych badań wiodących, oczekiwane podmiotowo i społecznie efekty działania zadaniowego 34,3% osób uprawiających samokształcenie permanentne, z analogicznymi efektami pozostałych 65,7% respondentów. Porównanie to wskazało na wysoką, statystycznie nieprzypadkową zbieżność między uprawianiem przez respondentów samokształcenia permanentnego, a osiąganiem przez nich efektów częściej i bardziej pożądanych podmiotowo i społecznie, niż przez respondentów nie uprawiających tego rodzaju samoedukacji. Porównanie to, pozwoliło również naszkicować rzeczywiste charakterystyki dwóch studentów. Przeciętnego studenta uprawiającego samokształcenie permanentne i przeciętnego studenta nie realizującego takiej działalności (por. rys. 23). W konsekwencji można powiedzieć, że w kwestii efektywności działań zadaniowych, istnieje duża zbieżność między założeniami teoretycznego modelu samokształcenia permanentnego, a odzwierciedleniem tego modelu w rzeczywistości.
Powyższe, zawarte w całości niniejszej pracy, informacje pozwalają wysunąć niebezpodstawny wniosek, że im więcej w społeczeństwie będzie osób uprawiających samokształcenie permanentne, tym lepsze będzie jego funkcjonowanie. Bowiem nie tylko będzie większa liczba ludzi samorealizujących się, szczęśliwych, osiągających różnorodne subiektywnie oczekiwane korzyści, ale również wprost proporcjonalnie wzrośnie liczba oczekiwanych społecznie efektów działań tych osób.